Two Thousand and Eighty-four in Vensterbank: Curator Marissa Karlas vertelt
Het Stationsplein is een vluchtige, gejaagde plek. Juist hier, in galerie Vensterbank, staat tijd centraal in de nieuwe tentoonstelling “Two Thousand and Eighty-four” met werk van Babs Bleeker, Johanna Talja, Karl Karlas, Nienke Hoed en Stijn Elshuis. Marissa Karlas is initiatiefnemer van Vensterbank en treedt met deze tentoonstelling voor het eerst zelf op als curator. Een gesprek over kunst als verbinding tussen heden, verleden en toekomst en het runnen van Vensterbank.
“Two Thousand and Eighty-four” is een titel die meteen veel associaties oproept. Hoe ben je bij dit thema terechtgekomen?
‘Het idee was er eerder dan de titel. Ik word vaak aangetrokken door kunstenaars die iets doen met tijdsverloop. Vanitaswerken bijvoorbeeld, waarin centraal staat dat het leven kort en eindig is. Vergankelijkheid kun je op heel veel manieren uitbeelden, vroeger werd dan bijvoorbeeld vaak een zandloper of schedel geschilderd, bijna zoals de icoontjes die wij nu hebben. Dat kun je ook minder letterlijk doen en dat trekt mij heel erg aan in moderne werken. Hoe doen verschillende kunstenaars dat, tijdelijkheid en vluchtigheid verbeelden?
De geschiedenis wordt ieder moment langer. Je hebt mensen die veel terugkijken, mensen die enkel met het nu bezig zijn en ook mensen die veel ideeën hebben over de toekomst. Dat wilde ik in één thema proppen. Mijn collega-curator Gijsje liet doen vallen dat het haar deed denken aan het boek 1984 van George Orwell, waarin hij een dystopie schetst. Dat hoef ik niet per se, ik wil juist iedere kunstenaar zelf laten beslissen of ze zwaar en geëngageerd werk maken. Je mag best reflecteren, dan is het er zonder dat de toekomst per se goed of slecht hoeft te zijn.’
Kan kunst in een vacuüm bestaan of speelt de tijd waarin het gemaakt wordt altijd een rol?
‘De beste kunst weerspiegelt de tijdsgeest. Dat is een grote uitspraak, maar ik doe hem toch. Als de tijd waarin we leven op de één of andere manier door kunst wordt gevangen is hij voor de eeuwigheid. Two Thousand and Eighty-four kan betekenen dat je vanaf nu naar de toekomst kijkt, maar ook dat je vanuit de toekomst terugkijkt naar nu. Dat is heel moeilijk, want probeer maar eens het nu te omschrijven vanuit de toekomst.’
Dat wilde ik net aan jou vragen. Stel dat iemand jouw werk ziet in 2084, wat daaraan is dan typisch 2019?
‘Geen idee, dat is het grappige. Je wilt daar helemaal niet over nadenken maar moet gewoon proberen met het nu bezig te zijn en dat te laten zien op jouw manier. De reden dat dingen jou bezighouden heeft te maken met de tijd waarin je leeft. Het komt vanzelf, je moet niet proberen het na te jagen.’
Over tijdsverloop gesproken: we zitten hier aan het Stationsplein, een extreem vluchtige plek. Veel mensen lopen langs zonder ook maar een blik op de kunst te werpen. Ervaar je dat als frustrerend?
‘Nee, maar ik vind het wel jammer dat ik geen feedback krijg van de mensen die wel kijken, ook al zijn het er maar een paar per dag. Ik wou dat mensen een briefje onder de deur schoven. Er is hier een brievenbus maar daar heb ik de sleutel niet van, hopelijk gaat dat nog gebeuren.
Laatst kreeg ik een onwijs mooi berichtje van iemand in een appgroep met awesome Leidenaren. Ze vertelde hoe interessant ze het werk vond en hoe mooi het is dat een galerie als deze kan bestaan in Leiden. Als ik voor iedere expositie maar één zo’n bericht krijg zou dat enorm veel energie geven.’
Vensterbank is een groot project, die energie heb je ongetwijfeld nodig om door te kunnen gaan.
‘Het is hard werken hier. Voor een volgende expositie zou ik ooit graag het hele proces op video vastleggen: kunstenaars kiezen, schoonmaken, flyers laten printen, de galerie inrichten: alles. Dat zou ik dan kunnen gebruiken bij subsidieaanvragen: dit is wat ik investeer, wat investeren jullie? Alles in de kunstwereld is nu zo pro bono, maar ik wil de mensen met wie ik werk graag iets geven. Al is het maar een symbolisch bedrag. Zo help je iemand verder.’
De tentoonstelling “Two Thousand and Eighty-four” is nu te zien in Vensterbank aan het Stationsplein. Deze herfst wordt de tentoonstelling uitgebreid en kunnen bezoekers voor het eerst echt bij Vensterbank naar binnen stappen, op 21 en 22 september doet Vensterbank mee aan de Kunstroute. Meer informatie is te vinden op vensterbankleiden.nl.
.jpg)