HARDT speelt Als Ik Eerlijk Ben: 'Geen zijden handschoentjes'
Al twaalf jaar lang is Katelijn Udo de Haes artistiek leider van HARDT, een theatergroep voor jongeren die steeds op een andere locatie voorstellingen speelt. Komende dinsdag gaat Als Ik Eerlijk Ben in première, een stuk over twee jonge kunstenaressen die werken aan een groot project waarin ze zichzelf steeds meer krijtraken met heftige thema’s en vele kunstvormen. HARDT speelt het stuk in de Wibar, waar ik Katelijn en actrice Maartje Braakman spreek.
HARDT is een theatergroep waarbij veel emoties uit het echte leven gebruikt worden. Het onderwerp kunst en jezelf verliezen klinkt daarom flink meta. Herkennen jullie HARDT en jezelf in het stuk?
Maartje: ‘Die vraag slaat de spijker op zijn kop: we komen het verhaal altijd tegen in het maken van een stuk. En bij dit verhaal misschien wel meer dan ooit. Het gaat bijna letterlijk over onszelf. Het is een kunstproject, het gaat over jongeren, zij doen mee om allerlei verschillende redenen: dat herken ik heel erg.’
Katelijn, jij bent regisseur en scenarist van dit stuk. Leveren de acteurs zelf ook creatieve input?
Maartje: ‘Ja. Er is geen productieteam, geen vaste rollen, iedereen heeft een aandeel. Ik ben dingen gaan doen die bij mij passen en die ik graag wilde leren. Je zit bij een theatergroep, maar opeens zie je jezelf een website bouwen, een schilderij maken, filmen: ieder talent wordt aangesproken.’
Katelijn: ‘Het verhaal maken we helemaal zelf. Dus de eerste weken, maanden zelfs, zijn we bezig geweest met storyboards, research, achtergrond, documentaires kijken, praten, zoeken en beslissingen nemen. Dat dringt zich op. In de afgelopen jaren zijn er bij mij toch wat vaste vormen ingeslopen en daar wilde ik volledig van af. De kunstenaressen uit het stuk willen door systemen heen kijken en ik ben bij de acteurs door systemen heen aan het breken. Daarin komen zij zó naar voren dat het hun eigen verhaal wordt. Maar het moet natuurlijk wel een goed verhaal worden, niet zomaar een beetje improvisatie aan elkaar geplakt. ‘
Hoe kom je van inspiratie en experimenteren tot een geheel stuk?
Katelijn: ‘We wilden onszelf ontregelen en de ontregelingsperiode is best lang geweest voordat we beslissingen konden nemen. Je moet echt weten: Wat klopt er? Wat willen we? Sommige spelers begrijpen precies wat we aan het doen zijn en waarom we zo lang in die periode moeten blijven voordat we beslissingen nemen, voor anderen is dat lastig: die willen gewoon doen. Ik heb ze allemaal de opdracht gegeven om een performance te maken met als thema: wanneer voel jij je gevangen en wanneer vrij?’
Maartje: ‘Dat heeft zoveel teweeg gebracht. Het kwam naar voren dat mensen zich vaak gevangen voelen. Daar is het thema uit gekomen want vaak ben je niet gevangen door dingen van buiten maar in jezelf, door niet te kunnen tonen wat je voelt.’
Katelijn: ‘Het was een openbaring, op positieve en negatieve manier. Een schok ook, van hoe verschrikkelijk jongeren zich kunnen voelen. Hoe slecht over zichzelf. Dat is een interessant thema, gedrag versus binnenkant. Dat staat echt vaak haaks op elkaar. Dat kwam eruit bij die performances en op die manier drong het thema zich op.
Dan moet ik ook meteen denken aan één meisje dat zei: “Ja, al dat gepraat…” Wij vinden het heel leuk om intellectueel na te denken en te praten over dit soort thema’s maar dat was een moment van: oh ja ze heeft wel gelijk. We gaan gewoon de vloer op. Daarom is het zo heerlijk om dit samen te doen.’
Het klinkt als heel intens, persoonlijk materiaal. Is het straks extra spannend om daarmee op het podium te staan?
Katelijn: ‘Het blijft een personage he?’
Maartje: ‘Het is een personage maar ik besef wel hoeveel dat personage over mij zegt en hoeveel ik daarvan kan leren. Dat is best kwetsbaar maar het is iets waar ik heel trots op ben en blij mee ben.’
Jullie hebben een vaste repetitieruimte op de Nieuwplaatz maar gaan steeds op zoek naar nieuwe plekken om op te treden. Is dat in de loop van de jaren makkelijker of moeilijker geworden?
Katelijn: ‘Het gaat goed met de economie, dat is positief, maar dat betekent ook dat er steeds minder ruimte is in Leiden. Er zijn bijna geen gekke, vage plekken meer en dus wordt het steeds moeilijker om plek te vinden in Leiden Ieder verhaal vraagt om een andere locatie en iedere locatie vraagt om een ander verhaal. Vraag me om op een locatie als deze een voorstelling te maken en ik doe het, maar door een zwarte doos met lampen en een vaste tribune raak ik totaal niet geïnspireerd.
Waarom moet het Leidse publiek komende week massaal naar jullie voorstellingen komen?
Katelijn: ‘Het is een bijzondere belevenis waarbij je rechtstreeks in de ziel van prachtige jongeren kijkt.’
Maartje: ‘En je kunt bij dit stuk heel veel vragen stellen over jezelf. Je kunt elk personage goed begrijpen, er gaan veel dingen fout maar het heeft allemaal te maken met kwetsbaarheid en gedrag versus hoe je je voelt. Dat is precies het centrale conflict. Geen zijden handschoentjes. Theatergroept HARDT met een D en een T.’
Als Ik Eerlijk Ben is van 23 t/m 26 juli te zien in de Wibar, kijk hier voor meer informatie.
.jpg)